Казкi (на белорусском языке) - Гримм братья Якоб и Вильгельм - Страница 17

• Предыдущая
• 17/72
• Следующая

- Столiк, накрыйся!

Але столiк застаўся пустым. Зразумеў бедны сталяр, што столiк яму падмянiлi ў гасцiнiцы. Сорамна зрабiлася перад родзiчамi. Пасмяялiся яны над iлгуном i нi з чым вярнулiся дамоў.

Кравец зноў заняўся сваiм шытвом. А сын дапамагаў яму. Так i зараблялi сабе на хлеб.

Сярэднi сын трапiў на вучобу да млынара. Пры развiтаннi з iм гаспадар сказаў:

- Ты добра працаваў, i за гэта дару табе асла. Ён, праўда, своеасаблiвы, у запрэжку не прыгодны, мяхоў цягаць не будзе.

- Дык навошта ён мне такi?

- Гэты асёл золата выплёўвае, - растлумачыў млынар. - Трэба паставiць яго на хустку, сказаць: "Брыклябрыт!", жывёлiна пачне выплёўваць залатоўкi i ззаду, i спераду.

- О, гэта справа добрая! - падзякаваў падмайстар млынару i пайшоў падарожнiчаць па свеце.

Калi заканчвалiся грошы, ён ставiў асла на хустку, даваў каманду: "Брыклябрыт!" i заставалася толькi падабраць дождж залатовак. Добра яму жылося. Куды не прыйдзе, падаюць яму ўсё самае лепшае i дарагое. Грошай жа меў поўны кашалёк!

Пабачыў свету, наездзiўся малады млынар i вырашыў праведаць бацьку. Падумаў, калi з'явiцца дадому з такiм залатым аслом, то, напэўна, не прыгадае бацька даўнейшы гнеў на яго, сустрэне добра.

I здарылася так, што трапiў ён у тую самую гасцiнiцу, у якой яго старэйшаму брату падмянiлi столiк-накрыйся. Як звычайна, сустрэў падарожнiка ветлiвы гаспадар. Адразу хацеў вызвалiць яго ад асла, узяць i прывязаць у стойле. Малады млынар запярэчыў:

- Не, не, свайго шэрага я сам адвяду ў стойла i сам прывяжу. Я павiнен ведаць, дзе ён будзе знаходзiцца.

Гаспадару гэта падалося дзiўным. Ён падумаў, што яго новы клiент вельмi бедны, бо сам хоча даглядаць свайго асла. Але той дастаў з кiшэнi дзве залатоўкi i загадаў добра накармiць асла. Гаспадар аж вочы вылупiў: адкуль у гэтага млынара такiя грошы?

Паабедаў госць, просiць рахунак. Тут ужо гаспадар мелу не пашкадаваў: налiчыў за абед у два разы болей, чым трэба, ды яшчэ запатрабаваў дзве залатоўкi наверх. Сунуў хлопец руку ў кiшэню, а золата ў ёй няма.

- Гаспадар, пачакайце крыху, - сказаў ён. - Я зараз прынясу вам грошы.

Госць узяў абрус i накiраваўся ў стойла да свайго асла. Цiкаўны гаспадар следам за iм. Дый падгледзеў, як з асла сыпалася золата.

- От якая чартаўшчына! - здзiвiўся гаспадар. - Новенькiя грошы сыплюцца з асла!

У тую ноч яму не спалася. Калi госць улёгся адпачываць, ён вывеў са стойла залатога асла, а на яго месца прывязаў iншага.

Ранiцай малады млынар пакрочыў дадому. Побач з iм iшоў асёл, але то была ўжо не чароўная жывёлiна, а звычайная. Толькi хлопец не ведаў пра гэта.

Бацька сустрэў i сярэдняга сына ласкава, вельмi ўзрадаваўся яго вяртанню.

- Ну, скажы, сынок, чаму навучыўся?

- Стаў я млынаром, мiлы бацечка!

- А што прынёс у хату з далёкiх падарожжаў?

- Ды вось аднаго толькi асла.

- Аслоў i тут удоваль, - заўважыў бацька. - Лепш бы ты прывёў добрую казу.

- Так-то яно так, - адказаў сын. - Але ж гэты асёл не просты, а залаты. Клiчце родзiчаў, я ўсiх зраблю багатымi.

- Талкова! - узрадаваўся кравец. - Можа, i мне цяпер не трэба будзе з iголкай мучыцца.

Пабег ён склiкаць усiх родзiчаў у госцi. Яны хутка сабралiся, i малады млынар пачаў сваё чарадзейства.

Раскiнуў хустку пасярод пакоя, прывёў асла, паставiў на яе. Крыкнуў:

- Брыклябрыт!

У беднага млынара аж твар выцягнуўся, калi ён убачыў, што з асла ўпала зусiм не золата. Зразумеў: яму ў дарозе падмянiлi асла. Пачаў ён прабачэння прасiць у гасцей. А ў бацькi тым больш, бо давялося старому краўцу зноў брацца за сваю iголку.

Малодшы брат трапiў на вучобу да аднаго токара. Рамяство гэта тонкае, вось i давялося яму вучыцца даўжэй за ўсiх. За стараннасць i добрыя паводзiны майстар падарыў яму мяшок, сказаў:

- Ведай, ляжыць у гэтым мяшку дубiнка.

- Навошта яна? Ад яе толькi цяжар.

- Слухай, - растлумачыў майстар, - калi цябе хто пакрыўдзiць, то варта табе сказаць: "Дубiнка, з мяшка!" - i яна iмгненна выскачыць i кiнецца дубасiць таго, хто цябе зняважыў. Ды так стане весела танцаваць па яго спiне, што той тыдзень не пашавелiцца. Запомнi яшчэ: яна не прыпынiцца да таго часу, калi ты не скажаш: "Дубiнка, у мяшок!"

Падзякаваў малады токар свайму гаспадару, закiнуў мяшок за плечы i пайшоў падарожнiчаць ды грошы зарабляць. Даводзiлася яму карыстацца i дубiнкай з мяшка. Пераканаўся: яна старанна выконвала яго загады, аднолькава спрытна ўпраўлялася цi то з кафтанам, цi то з курткай, не вельмi чакала пакуль iх хто здыме.

Вось аднойчы пад вечар завiтаў малады токар у тую самую гасцiнiцу, у якой яго братоў ашукалi. А браты яму паспелi напiсаць, якая з iмi бяда здарылася тут.

Паклаў хлопец свой мяшок на стол, пачаў баяць пра розныя дзiвы, якiя яму давялося пабачыць.

- Бываюць гэткiя столiкi-самаборы, - сказаў ён, ёсць яшчэ аслы залатыя i ўсякая ўсячына. Рэчы добрыя, што й казаць, але яны нiчога нявартыя перад багаццем, якое я здабыў. Ляжыць яно вось у гэтым мяшку.

Тут сквапны гаспадар i натапырыў вушы: што ляжыць у мяшку, можа, самацветы?

Надышоў час класцiся спаць. Госць улёгся на лаву i паклаў пад галаву замест падушкi свой мяшок. Гаспадар пачакаў крыху i давай зладзейнiчаць. Ухапiўся за таямнiчы мяшок, пацiху цягне на сябе. Хацеў падмянiць яго iншым.

А токар гэтага моманту i чакаў. Раптам як крыкне: "Дубiнка, з мяшка!" Як жа выскачыла дубiнка, як надавала гаспадару пад бакi, той аж пачаў прасiць лiтасцi. Але чым гучней ён крычаў, тым мацней дубiнка трэсла яго.

I сказаў тады токар:

- Калi ты не вернеш "столiк-накрыйся" i залатога асла, то дубiнка не перастане танцаваць па табе.

- Вой, - застагнаў гаспадар, - я ўсё ахвотна вярну, толькi скажы свайму дамавiку, каб ён вярнуўся ў мяшок.

- Добра, памiлую цябе, але глядзi, беражыся!

Крыкнуў токар:

- Дубiнка, у мяшок!

I дубiнка ў тое ж iмгненне пакiнула гаспадара гасцiнiцы, ускочыла ў мяшок.

Ранiцай адправiўся токар са "столiкам-накрыйся" i залатым аслом дамоў. Узрадаваўся бацька, убачыўшы малодшага сына, спытаў у яго, чаму ён навучыўся ў чужых краях.

- Дарагi бацечка, я токарам стаў.

- Гэта тонкае рамяство, - пахвалiў бацька i сказаў: - Ну, а што прынёс з падарожжаў?

- Дарагую штучку, мiлы бацечка, - дубiнку ў мяшку.

• Предыдущая
• 17/72
• Следующая